به گزارش صبح الوند، این سنت به عنوان آیین ایرانی در دوره هخامنشی ها توانست به صورت عملی دیده و ثبت شود و از آن دوران به بعد بود که همه ایرانی ها ملزم به رعایت این سنت و آیین شدند. به دلیل اینکه نوروز جزو آیین ملی کشور قلمداد می شود پس بنابراین این آیین در همه استان های کشور به صورت یکسان برگزار می شود و اگر تفاوت یا تمایزی در هر منطقه وجود دارد به دلیل تنوع زبان و قومیت آن منطقه ای است که هر کس در آنجا زیسته است به عنوان مثال در خطه شمال کشور به دلیل وجود باغات نارنج براساس باورهای مردم آن منطقه نارنج را در کاسه آبی بر سر سفره هفت سین قرار می دادند در حالی که در همدان بر سر سفره هفت سین سیب و در مرکز ایران نیز به دلیل وجود باغ های انار از انار بر سر سفره استفاده می شده است.

در همدان حتما از کشمش مویز نخود نقل و سنجد سر سفره هفت سین رسم بوده که قرار گیرد و چون همدان یک منطقه سردسیر بوده از اوایل پاییز در خانه ها کرسی برقرار بوده و چون مدت طولانی از کرسی و بخاری هیزمی در روستاها برای تولید گرما استفاده می شده در و دیوار منزل به مرور طی چند ماه سیاه می شده و در اصطلاح یکی از آیین های قبل از عید نوروز آیین دوده گیری بوده که بیشتر بر عهده زنان خانه بوده که با استفاده از خاک سفید کنار رودخانه ها دیوارها را برای عید سفید می کردند و حتما زیرانداز و فرش خانه را می تکاندند و با توجه به استطاعت مال خانواده تا آنجایی که می توانستند برای فرا رسیدن سال جدید وسایل خانه و بخصوص لباس بچه ها را نو می کردند.

قبل از نوروز سبزه سبز کردن در خانه بستگی به سلیقه بانوی خانه داشته که با غلات جو و گندم سبزه را در ظروف سفالی سبز می کردند و چون فصل سرما بوده حتما وسایل هفت سین را در مجمع مسی بر روی کرسی قرار می دادند تا اعضای خانواده برای تحویل سال به دور هم جمع شوند و چون تقویم و ساعت در زمان قدیم وجود نداشته یک نفر به عنوان جارچی و یا ملا در کوچه و برزن لحظه تحویل سال را اعلام می کرده است.

البته قبل از سال تحویل نیز برگزاری آیین چهارشنبه سوری یکی از رسوم مردم قدیم بوده که این آیین در چند بخش انداختن فال مهره قاشق زنی و آیین فال گوشی و در برخی مناطق نیز آجیل مشکل گشا در این شب پخش می شده است.

پریدن از روی آتش در چهارشنبه سوری یکی از ملزمات این آیین بوده و اینکه 3، 5 یا 7 کپه آتش در پشت بام ها روشن می کردند و حتما هم در این شب یک کوزه گلی می خریدند و کوزه سفالی سال قبل را می شکستند چراکه معتقد بودند با این کار بلا و نکبت برای یکسال از آن خانه دور می شده است و یا گاهی یک جاروی کهنه را در در این آیین به آتش می کشیدند.

این باور و اعتقاد که باید شب چهارشنبه سوری خانه تکانی انجام شده باشد نشانه این بوده که اعتقاد مردم بر این بوده که با آمدن فصل بهار همه بدی ها از خانه رخت می بسته و همچنین خانم ها باید در این شب یک غذای مناسب را برای اهالی خانه می پختند و در روز عید نوروز نیز حتما باید مردم همدان برنج می خوردند چراکه قوت مردم همدان چون بیشتر گندم بوده بنابراین خوردن برنج در ایام نوروز به عنوان حسن و برکت محسوب می شده است.

در آیین چهارشنبه سوری حتما هدایایی برای خانواده تازه عروس در یک مجمعی با تور قرمز قرار می دادند و به خانه عروس می فرستادند و خانواده عروس نیز متقابلا چیزی را به عنوان تحفه برای خانواده داماد به عنوان عیدانه می فرستادند.

یکی دیگر از رسوم روستاهای ترک زبان سنت شال اندازی بوده که در شب چهارشنبه سوری و یا شب عید جوانان دم بخت به نوعی با اجرای این رسم از دختری که خوشایندشان بود خواستگاری می کردند و حتما به در خانه نامزدشان شالی به نشانه موافقت و حجب و حیا آویزان می کردند.

پس از تحویل سال در قدیم رسم بر این بوده پدر خانواده پس از دعا و نیایش در حضور اعضای خانه عیدی بچه ها را که تخم مرغ رنگی و شیرینی بوده به آنها می داده و یکی از آداب و رسوم خوبی که وجود داشته این بوده که به صورت دسته جمعی به دیدار بزرگان فامیل می رفته اند و معمولا تا دو سه روز اول نیز به اقوام نزدیک در این ایام سر می زدند.

آیین الفه یکی از آیین های قشنگ ایرانی است که امروزه با وجود تغییرات فرهنگی همچنان حفظ شده است به طوری که یک روز قبل از عید و یا پنجشنبه آخر سال به رفتگان و اسیران در خاک خود سر می زدند و برای آنها حلوا و خرما خیرات می کردند.

در روز سیزدهم فروردین نیز که به نوعی روز آخر تعطیلات نوروز بوده در این روز وارد دامنه طبیعت می شدند و به نوعی روز آشتی انسان با طبیعت قلمداد می شده و براساس گفته پیشینیان چون هر سال 12 ماه دارد روز دوازدهم را که رد می کردند سیزدهمین روز را در اصطلاح سیزده به در می نامیدند که از سرگرمی های این روز کمربندبازی ترمه بازی تاب بازی و نمایش های خانگی خاص خانم ها بوده و از باورهای این روز سبزه گره زدن بوده که یک طوری با گره زدن سبزه و نیت کردن با آرزوهای خود در یکسال پیش رو برسند.

در پایان آنچه قابل توجه است اینکه هیچ کس حق قضاوت در مورد سنت یک قوم را ندارد چراکه به اعتقاد همه ما باورها و اعتقادات هر قوم همیشه پابرجا و قابل احترام است و هگه آنچه از بدو تولد تا زمان مرگ در این دوره طی می شود جزو فرهنگ ما محسوب می شود.

گزارش از منیژه فرهانپور

انتهای پیام/