به گزارش صبح الوند، در گذشته  آب شهرهای قدیمی همچون همدان برای تأمین آب شرب و مصارف کشاورزی از محل قنات‌ها تأمین می‌شده و این قنات‌ها به‌صورت زنجیروار از جنوب غرب و جنوب شرق تا مرکز شهر و از مرکز شهر تا قسمت شمال و شمال غرب همدان و در نهایت در طول مسیر این قنات‌ها از کوی و برزن عبور می‌کردند و ضمن تهیه آب شرب ادامه این قنوات جاری در مزارع مورداستفاده و آبیاری قرار می‌گرفته است. اما امروزه با گسترش و توسعه شهرنشینی و ساخت‌وسازهای نامحدود مسیر این قنوات بر اثر عدم زیرساخت مناسب از مسیر اصلی خود منحرف‌شده و برای اینکه از زیرزمین خانه‌ای آب به بیرون نزند این آب‌ها به داخل فاضلاب و جوی های خیابان‌ها هدایت می‌شود که به‌واقع برای این معضل شهری باید راهکاری درست از سوی مسئولان ذیربط اندیشیده شود.

*شهروند همدانی: برخی سازندگان ساختمان های مرتفع قناتها را وارد فاضلاب می کنند

فریدی ، یکی از شهروندان همدانی  که منزل مسکونی‌اش از کنار قنات خیابان پاستور عبور می‌کند گفت : در ابتدای کوچه منزل مسکونی ما ساختمان‌های مرتفع با گودبرداری عمیقی ساخته‌اند و برای اینکه آب قنات به داخل ساختمان نفوذ نکند هرروز در ساعتی از روز آب قنات را به داخل جوی آب و فاضلاب هدایت می‌کند.

وی بابیان اینکه این آب قنات با فشار زیادی خارج می‌شود ادامه داد: وقتی‌که آب قنوات را در داخل جوی‌ها می‌بینم بسیار افسوس می‌خورم که در این عصر کم‌آبی چه به داد منابع آبی می‌آید و از این آب استفاده بهینه نمی‌شود

ابراهیمی ، یکی دیگر از شهروندان همدانی که قنات از زیر منزلش رد می‌شود نیز اظهار کرد: مدتی بود که شهرداری کارهایی را برای مدیریت قنات‌های اطراف محله ما شروع کرده بود اما پس از آنکه به نتیجه نرسید آن کار را نیمه‌کاره رها کرد.

وی افزود: وجود قنوات در زیر منازل مسکونی ما بسیار خطرناک است و شهرداری باید راهکاری بیندیشد که این آب‌ها را به مسیر صحیح و نه فاضلاب هدایت کند و هرچقدر هم که پیگیری کرده‌ایم راه به‌جایی نبرده‌ایم و به دلیل این مشکل چندساله  شهرداری کمی خونسردانه با این مشکل شهری برخورد می‌کند.

برای پیگیری این معضل شهری به سراغ مسئول مدیریت بحران شهرداری همدان رفتیم تا نظرات وی را در این خصوص بپرسیم.

*مدیریت بحران شهرداری همدان:وجود 1800 رشته قنات در همدان

بیتا روحی بابیان اینکه به دلیل اینکه  آبرفت  شهر همدان کم‌عمق است نیاز بوده درگذشته قنات ایجاد شود گفت: درگذشته  به دلیل آنکه  آب باران و نیترات جوی آبرفت همدان را اشباع می‌کرده است و به‌این‌علت که در بعضی جاها نفوذ آب داشته‌ایم قنوات را ایجاد کرده‌اند.

وی اظهار کرد: قنات‌های همدان مثل استان‌های کرمان یا یزد نیست درحالی‌که قنات‌های ما 400 متر است  اما چیزی که ما شناسایی کردیم حدود 180 رشته قنات به طول 90 کیلومتر است که از این تعداد رشته قنات که شناسایی‌شده اکثراً غیرفعال هستند.

*قنات های موجود در بافت شهری مشکل دارند

روحی در خصوص قنات‌های فعال نیز گفت: 70 درصد فضای سبز شهر همدان از طریق آب قنوات آبیاری می‌شوند اما آن سری  قنات‌هایی که هنوز مشکل‌دارند بیشتر در بافت شهری هستند.

*قنات ها راداخل فاضلاب نریزیم راه دیگری نداریم

وی بابیان اینکه اکثر قنات‌های شهری نزدیک فضای سبز و رودخانه‌ها نیستند افزود: در حال حاضر  اگر بخواهیم این‌ها را هدایت کنیم و نخواهیم   داخل فاضلاب بریزیم جای دیگری که  بخواهیم این قنات را متصل کنیم، نداریم.

روحی به برنامه‌ای که برای مدیریت قنوات در شهرداری تعبیه‌شده است اشاره کرد و گفت: برنامه‌ای که در شهرداری در خصوص قنات‌ها در نظر گرفته‌شده است به این صورت است که  یک سری زهکش‌های شهری به‌طور عرضی این قنات‌ها را به هم وصل می‌کند.

* با تعبیه رینگهایی قنات  های شهری مدیریت خواهند شد

وی ادامه داد: به‌عنوان مثال رینگ میرزاده عشقی آن آبی که به سمت خیابان پاستور و بیمارستان امام به سمت پایین می‌آید این آب را به‌صورت عرضی قطع می‌کند و این رینگ منتهی می‌شود به رودخانه دیوین که از پیش حسینیه امام رد می‌شود.

مسئول مدیریت بحران شهرداری همدان  در خصوص رینگ بعدی جهت مدیریت قنوات نیز افزود: رینگ بعدی در خواجه رشید است که  آب‌های که از حدفاصل خواجه رشید تا میدان امام هستند و از خواجه رشید تا امامزاده عبدالله که نزدیک امامزاده عبدالله یک مخزن فضای سبز داریم انتهای این قنات و مخزن فضای سبز در بلوار کاشانی است.

*هر ساله یک میلیارد تومان بودجه  برای احیای قنوات داده میشود

وی بابیان اینکه هزینه هر متر قنات با توجه به مکان ان فرق می‌کند گفت: ما هرساله در شهرداری یک میلیارد تومان برای احیای قنوات و تغییر مسیر قنوات هزینه می‌کنیم و این‌ها را فازبندی کردیم.

روحی بابیان اینکه بخشی از قنوات شهری از خانه‌ها عبور می‌کنند گفت: قنات‌ها هم‌اکنون  از خانه‌ها عبور می‌کنند و ما نمی‌توانیم به آن‌ها دسترسی داشته باشیم چون خانه مالک دارد ولی اگر در معابر بیاید چنانکه گرفتگی داشته باشد نیاز به لایه روبی داشته باشد ریزش داشته باشد شهرداری می‌تواند روی این‌ها کار می‌کند برای همین ما در تلاشیم قنات‌ها را از املاک به معابر شهری تغییر مسیر می‌دهیم.

وی بابیان اینکه فاز اول تغییر مسیر قنوات صورت گرفته است گفت: ما فاز اول را اجرا کردیم دو فاز دارد در ضمن برای اینکه کلاً وضعیت آب‌های زیرزمینی همدان بررسی شود شاید اگر فرو چاله‌ای داشته باشد یک بررسی ژئوفیزیکی با حضور مشاور  انجام خواهد شد و امسال در بودجه دیده‌شده است.

مسئول مدیریت بحران شهرداری همدان  بابیان اینکه این مطالعات بسیار هزینه‌بر است و نمونه آن را در کشور نداریم گفت: امیدواریم که امسال مطالعه ساماندهی قنوات با این رویکرد که مدیریت منابع آب بشود انجام شود .

وی اظهار کرد: در یک سال 12 مشاور را جهت بررسی قنوات همدان دعوت کردیم و همه فکر می‌کردند خیلی این کار اجرایی نیست به همین دلیل ما بودجه‌ای که به این صورت بتوانند مطالعه کنند نداشتیم.

روحی  در پایان گفت: آب قنوات فعلاً وارد فاضلاب می‌شود تا رینگ‌ها درست شود.

عضو شورای اسلامی شهر همدان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار صبح الوند در خصوص این مشکل همیشگی در کلان‌شهر همدان از گذشته‌های دور تاکنون بیان کرد: درگذشته  کل آب شهر چه آب شرب و چه آب کشاورزی از محل قنات‌ها تأمین می‌شده و این قنات‌ها به‌صورت زنجیروار از جنوب غرب تا مرکز شهر و از مرکز شهر تا قسمت شمال و شمال غرب همدان و درنهایت در طول مسیر این قنات‌ها از کوی و برزن عبور می‌کردند و ضمن تهیه آب شرب ادامه این قنوات جاری در مزارع مورداستفاده و آبیاری قرار می‌گرفت.

*عضو شورای شهر همدان: وجود قنوات به فراموشی سپرده شده است

حمیدرضا طبی مسرور با اشاره به اینکه امروزه براثر ازدیاد شهرنشینی و ورود شبکه آبیاری و آب‌رسانی مجموعه‌ای در شهر متأسفانه با دید کوته نظرانه وجود قنوات به فراموشی سپرده‌شده است، اضافه کرد: این قنات‌ها در بعضی مواقع در حال حاضر فقط در کاربری کشاورزی مورد  بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

*ساخت  و سازهای غیر مجاز سبب ریزش قنوات شده است

وی تأکید کرد: در حال حاضر گسترش اصل ساخت‌وسازهای ساختمان‌های سر به فلک کشیده و زیرساخت راه‌ها و راه‌سازی در همدان و همچنین عدم مدیریت به‌موقع و به‌جا موجب شده که قنات‌ها در خیلی مواقع با ریزش مواجه شوند چراکه این قنات‌ها دستی ساخته‌شده بودند و دارای لوله‌گذاری نبودند.

طبی مسرور ادامه داد: با ساخت‌وسازهای انبوه چند سال گذشته در همدان چون این قنوات مورد ریزش قرار گرفت این ریزش‌ها جلوی عبور آب سدی ایجاد کرد و همین موجب شد که این آب‌ها از زیرزمین منازل بروز و ظهور یابد و مشکلاتی را برای همشهریان ایجاد کند.

وی بابیان اینکه چون شهرداری متولی سروسامان دادن به آب قنات‌هاست تاکنون فقط توانسته  به‌صورت مقطعی و موضعی این آب‌ها را مهار کند، عنوان کرد: هم اکنون خیلی از مناطق همدان فاضلاب شهری را وارد این قنات‌ها کنند و شاهد این مشکل بوده و هستیم که آب‌های قنواتی که روزی قداست داشت و هیچ فردی به خود اجازه آلوده کردن این آب‌ها را نمی‌داد فاضلاب مستقیم به این آب‌ها ورود یافته است و ازنظر بهداشتی این آب به یک آب غیرقابل استفاده تبدیل‌شده است.

*احیای قنوات هزینه های سرسام اور دارد

این عضو شورای اسلامی شهر همدان در خصوص اقدامات شورای اسلامی شهر همدان در این زمینه خاطرنشان کرد: از ابتدای شورای  دوره چهارم به دنبال طرح جامعی در جهت ساماندهی قنات‌های همدان و جداسازی فاضلاب از مسیر فاضلاب‌های شهری بوده‌ایم که باید گفت این اقدامات نیاز به  هزینه‌های سرسام‌آور را برای شهرداری به ارمغان می‌آورد.

طبی مسرور بابیان اینکه در دوره چهارم کار شورای اسلامی شهر همدان بودجه‌ای برای مشاوره و استفاده از تکنولوژی روز با همکاری سازمان‌های مختلفی همچون سازمان مدیریت بحران به‌صورت مصوبه‌ای تنظیم شد، افزود: البته پس از کار مطالعاتی کارشناسان در برخی قسمت‌های شهر شاهد پیشرفت‌های خوبی بوده‌ایم اما امیدواریم در سال جاری بتوانیم مسیر قنات‌ها را به‌صورت کامل احیا و بهسازی کنیم.

*دربرخی مناطق شهری اب قنوات از داخل ساختمان  ها بیرون زده است

وی با اشاره به اینکه برخی از آب  قنات‌های شهری امروزه در مخازن سازمان فضا و پارک‌ها برای آبیاری گل‌ها و گیاهان ذخیره می‌شود، اظهار کرد: ساخت‌وسازهای چند سال اخیر در خیابان پاستور موجب شد که مسیر قنوات این منطقه کور شود و آب این قنات‌ها از منازل بالادستی بیرون بزند که باید سعی شود از مسیر انحرافی به کانال اصلی آن هدایت شود.

طبی مسرور بابیان اینکه در مواقع نزول باران قطعاً این مشکلات در شهر بیشتر خودنمایی می‌کند در پایان تأکید کرد: طرح ساماندهی، شناسایی و جمع‌آوری آب قنات‌های شهری جزو ملزومات شهری است که فقط با اختصاص بودجه مناسب می‌تواند گامی در جهت توسعه پایدار شهر باشد.

*سخن پایانی....

درمجموع  باید گفت قنات‌ها حاصل زحمات کاوشگران بی‌نشانی است که با خطرهای فراوان و کمترین امکانات جهت حفظ منابع آبی اقدام به حفر قنوات کرده‌اند، اما امروز این قنوات مورد کم مهری قرارگرفته‌اند و با مخلوط شدن این آب با فاضلاب زحمات این کاوشگران به هدررفته است . در این گزارش سعی شد گوشزدی به مسئولان داده  شود با مدیریتی صحیح این سرمایه عظیم را حفظ و مانع از ورود آن به فاضلاب و هدر رفت آب در شهری همچون همدان که با کمبود شدید منابع آبی مواجه است شوند.

انتهای پیام/