صبح الوند - داربست‌های فلزی سرهم شدند و تکایای محرم با عطر اسپند و پرچم‌های سیاه همه شهر را با نوای حسینی عجین کرده‌اند.
‌ع‍‍اش‍ور‌ای‍‍ی‌ دی‍گ‍ر در ر‌اه‌ ‌اس‍ت‌ و جوانان علاقه‌مند به ائمه اطهار(ع) با برپا کردن خیمه‌هاي عزاداری و نصب پرده‌هاي سیاه در نقاط مختلف استان، قیام س‍ی‍د‌ال‍ش‍‍ه‍د‌ا امام حسین(ع) را در دش‍ت‌ ک‍رب‍لا زن‍ده‌ مي‌کنند. البته امسال تعداد این خیمه‌ها نسبت به سال گذشته افزایش یافته و در کنار اکثر خیابان‌های شاهد خیمه‌ها هستیم.
مردم استان همدان آیین‌هاي ویژه‌ای در ماه محرم و صفر دارند که از جمله آن مي‌توان به حضور مردم به ویژه جوانان برای عزاداری در خ‍ی‍‍اب‍‍ان‌‌ها و ک‍وچ‍ه‌‌ها در ق‍‍ال‍ب‌ ‌هیأت‌‌هاي س‍ی‍ن‍ه‌‌زن‍‍ی‌ و زن‍ج‍ی‍رزن‍‍ی‌ اشاره کرد. مداحان اهل بیت عصمت و طهارت در استان در ماه محرم نقش مؤثری در تشکيل هیأت‌هاي عزاداری دارند.
حرکت دسته‌هاي سینه‌زنی و رنجیرزنی در کوچه‌ها و خیابان‌ها از دیگر برنامه‌هایی است که هیأت‌هاي عزاداران حسینی در مراسم سوگواری خود به آن پایبند هستند.
پختن حلیم، شله‌زرد و حلوای نذری، تهیه چای، شربت و شیرینی و شیر داغ و توزیع نذور در بین هیأت‌هاي عزاداری از جمله آیین‌هایی است که در ایام محرم و صفر توسط مردم این خطه از کشور انجام مي‌شود.
افراد خیر و آنانی که نذری دارند با قربانی کردن گاو و گوسفند و تهیه غذای نذری هیأت‌هاي عزاداری را به صرف شام یا نهار دعوت مي‌کنند.
با گذر از معابر در کوچه‌هاي شهر، نصب بیرق بر سر در منازل نشان از برپایی محافل روضه‌خوانی و برپایی مراسم‌ عزاداری دارد.
خرید شکر، خرما، گلاب و ظروف یک بار مصرف برای پذیرایی از عزاداران حسيني نیز برای دهه اول محرم در همدان رونق خاصی پیدا کرده است.
حال و هوای محرم از چند روز گذشته بازار همدان را هم دربر گرفته و مغازه‌ها با عرضه پرچم‌هاي سیاه‌رنگ و تجهیزات مخصوص عزاداری به استقبال این ایام رفته‌اند.
صدای آهنگ‌هاي مذهبی و عزاداری در بازار شهر نیز پیچیده و نوحه‌سرایی در سوگ سالار شهیدان از کوی و برزن هر انسان آزاده‌ای را اندوهگین كرده و به یاد حادثه عاشورا مي‌اندازند.
کمی جلوتر از سر گذر به راسته چاقوسازان و راسته فروشندگان وسایل سوگواری محرم می‌رسی. این راسته کم و بیش سیاهپوش است وسایل عزاداری به فروش می‌رسد از لباس مشکی و پرهای رنگی و خیمه و علامت و شیپور و طبل گرفته تا زنجیر، سربند امام حسین(ع) و کلاه‌خود تعزیه و نمایش‌های آیینی محرم.
بیشتر فروشگاه‌های این راسته در 2 ماه محرم و صفر تغییر کاربری می‌دهند و در سایر روزهای سال به‌کارهای دیگری مانند اغذیه‌فروشی، فروش پوشاک، خیاطی و کفاشی و... اشتغال دارند.
هزينه برپايي هيأت و حسينيه
به گزارش همدان‌پيام، بازار محرم و به طور کل بازارهای موقتی که در ایام مصادف با مناسبت‌های ملی و مذهبی شکل می‌گیرد، از تنوع کالایی چشمگیری برخوردارند و عموماً قیمت‌ها نیز در این بازارها دارای تنوع و نوسان زیادی است به طوری که قیمت لوازم عزاداری از 2 هزار تومان شروع شده و به چند میلیون تومان می‌رسد.
البته قیمت‌ها نیز نسبت به سال گذشته افزایش 10 تا 12 درصدی داشته است.
در بازار فروش اقلام عزاداری محرم، طبل حرف اول و آخر را می‌زند. در این بازار انواع طبل در اندازه و قیمت‌هایی متفاوت را می‌توان دید. طبل‌های بزرگ خارجی بستگی به نوع و اندازه با حداقل قیمت 500 هزار تومان عرضه می‌شوند. در حالی که سال گذشته 250 هزار تومان عرضه می‌شد.
طبل‌های کوچک با افزایش دو هزار تومانی امسال بین 5 تومان تا 7 هزار تومان قیمت دارند. البته کوپوس که برای زدن طبل از آن استفاده مي‌شود نیز قیمت‌های متفاوتی دارد از 3 هزار تومان تا 10 هزار تومان فروخته مي‌شود.
زنجیرها هم قیمت‌های متفاوتی دارند. قیمت آنها بر اساس اندازه و نوع بافت زنجیر تعیین می‌شود. زنجیرهای کوچک که برای کودکان ساخته شده عموماً بین 4 تا5 هزار تومان عرضه می‌شود. زنجیرهای بزرگتر هم بستگی به ریز‌دانه و درشت‌دانه بودن قیمتی متفاوت دارند. در این بازار با 11 هزار تومان می‌توان یک زنجیر متوسط خرید. در حالی که در سال گذشته قیمت ان 6 هزار تومان بود.
سنج‌ها را هم‌ می‌توان بین 25 تا 40 هزار تومان خرید. قیمت سنج‌ها بیشتر بستگی به جنس آنها، وارداتی و تولید داخل بودن‌شان دارد.
پرهاي رنگی هم که در علامت‌ها و کلاه‌خودهای تعزیه کاربرد دارد حداقل 5 هزار تومان فروخته می‌شود.
هر چند که پرهای مرغوب به قیمتی بالای 30 هزار تومان هم فروخته می‌شوند. البته در بازار همدان چندان خبری پرهای رنگی یا کلاه خود نیست بیشتر به زنجیر، پرده، طبل و سنج خلاصه می‌شود.
در بین کالاهای مورد نیاز برای ماه محرم عموماً لباس‌های تعزیه و شبیه‌خوانی کالایی لوکس محسوب می‌شود. عموماً یک دست لباس 200 هزار تومان فروخته می‌شود. یک دست پیراهن علی‌اصغر(ع) با سربند مشکی هم 6 هزار تومان فروخته مي‌شود. سربند تکی هم قیمتی بین 500 تومان تا 3 هزار تومان دارد. شال عزا هم قیمتی بین 5 هزار تا 8 هزار تومان دارد.
قیمت پرچم‌های دوچوبه معمولی بزرگتر که عموماً در تبریز، اصفهان و شیراز دوخته می‌شوند، حدود50 هزار تومان است. البته قیمت پرچم‌ها بر اساس نوع کاری که روی آنها انجام شده متفاوت است.
البته یک پرچم سفارشی، قیمتی انحصاری دارد. برخي پرچم‌هاي سفارشي و دستباف با توجه به نوع پارچه و دوخت آن داراي قيمت بالاتري است كه گاهي به بيش از 200 و 500 هزار تومان نيز مي‌رسد و نماد پنجه ابوالفضل(ع) نیز به قیمت 6 هزار تومان به فروش مي‌رسد.
اما بالاترین قیمت در بازار اقلام عاشورایی مربوط به علم‌هاست. عموماً یک علم چند تیغه به قیمتی حدود یک میلیون تومان فروخته می‌شود.
عموماً علم و وسایل متعلق به آن به صورت سفارشی ساخته می‌شوند. به گفته یکی از فروشندگان؛ تهران، اصفهان، کرمان و همدان به عنوان بورس سفارشات علم و متعلقات آن شناخته می‌شوند.
این لیستی اجمالی از اقلامی بود که عموماً در هیأت‌ها کاربرد دارد. از ديگر وسايل مورد نياز هيأت‌ها در اين ايام مي‌توان از فرش، بخاري، انواع ظروف، ديگ‌ها و چادر برزنت نام برد كه به صورت امانتی و اهدایی در اختیار مساجد، حسینه‌ها و هیأت‌ها قرار می‌گیرد.
باید در نظر داشت که به گفته فعالان بازار محرم، امسال در قیاس با سال گذشته، قیمت اقلام مورد نیاز مراسم مختلف اين ايام تقریباً افزایش داشته است.
نابسامانی بازار و عدم ثبات و افزایش قیمت مواد اولیه بویژه آهن‌آلات و تورم موجود در جامعه از جمله مهم‌ترین دلایل بالا رفتن قیمت انواع وسایل عزاداری محرم به حساب می‌آید.
مشتری‌ها فهرست‌ به ‌دست می‌آیند و برخی‌ها هم خریدهای سنگین می‌کنند. از مهدی که طبل و کلاه‌خود می‌فروشد، از حال و هوای محرم می‌پرسم و او در جواب می‌گوید: امام حسین به این بازار برکت داده است. بازار محرم و صفر برای کاسبان این راسته رونق دارد حتی در اوج گرانی و تورم.
وارد مغازه دیگری می‌شوم. صاحب مغازه بعد از راه‌انداختن مشتری‌اش درباره تغییر قیمت‌ها نسبت به سال گذشته نیز می‌گوید: برخی اقلام حدود 30‌ درصدی گران‌تر شده‌اند چون بازار آهن‌آلات تغییر قیمت داشت.
در این بازار مغازه دودهنه دیگری است که طبل و سنج و لباس تعزیه، زنجیر، خیمه و تقریباً بیشتر لوازم عزاداری را می‌فروشد. وقتی از او می‌پرسم قیمت لوازم عزاداری امسال چه تغییراتی داشته است، می‌گوید: بستگی به نوع کالا دارد اما به ‌صورت میانگین از 15 تا 50‌ درصد افزایش قیمت اقلام عزاداری داشته‌ایم که کمترین افزایش قیمت مربوط به پرچم و لباس عزاداری و لوازم پارچه‌ای است و بیشترین آن مربوط به لوازم فلزی بوده است.
فروشنده جوان این فروشگاه می‌گوید: نظارتی بر بازار لوازم عزاداری وجود ندارد و هرکس مطابق با عقیده و میزان ایمان و معنویت خود انصاف به خرج می‌دهد ولی معمولاً بچه‌ها و نوجوانانی که با پول کم می‌آیند و جنس‌های کوچک می‌خرند مورد اقبال بیشتر فروشندگان هستند و کمتر فروشنده‌ای با آنها بد مدارا می‌کند ولی رؤسای هیأت‌ها و مشتری‌های کلان‌تر که می‌آیند امکان دارد مورد سوء استفاده قرار گیرند.
لباس‌ها و لوازم نمایش‌های آیینی و تعزیه جالب‌ترین بخش این فروشگاه است. فروشنده می‌گوید این لوازم نمایش را بیشتر در اراک و اصفهان و گاهی تهران تهیه می‌کنند و تقریباً پیش نیامده است که این لوازم را نفروشد زیرا بیشتر هیأت‌ها تلاش می‌کنند در روز تاسوعا و عاشورا جذاب‌تر ظاهر شوند و مردم هم به تعزیه و نمایش‌های آیینی بسیار علاقه نشان می‌دهند.
دیدگاه‌ها در مورد خرید مردم متفاوت است
فروشنده دیگری هم اینگونه اظهار نظر می‌کند: خرید مردم کاهش یافته و از طرفی قیمت‌ها افزایش داشته است.
وی با بیان اینکه کمبودی از نظر اقلام عزاداری در بازار وجود ندارد می‌گوید: حضور مردم به دلیل گرانی کمرنگ تر از سال‌های قبل است.
در این میان یک فروشنده در گفتگو با خبرنگار ما نظر متفاوتی دارد او معتقد است: گرانی‌ها در میزان خرید مردم تأثیر نداشته حتی مردم بیشتر خرید می‌کنند. با محمد کاظمی يكي از این فروشندگان در سبزه میدان که صحبت مي‌كنم، مي‌گويد: در بقيه روزهاي سال در مغازه‌اش لوازم عروسی مي‌فروشد و فقط در اين ايام اجناس مغازه را تغيير مي‌دهد.
از شلوغي بازار و کسب و کارش در این روزها که مي‌پرسم، تقریباً راضی به نظر می‌رسد، اما می‌گوید که خبری از رونق سال‌هاي گذشته نیست.
بازار خوراکی‌های عزا، در آرامش
اما بازار اقلام خوراکی عزاداری در چه وضعیتی است؟
یک فروشنده به ثبات اقلام خوراکی می‌گوید: این ثبات قیمت تنها به روزهای ابتدایی و پیش از شروع ماه محرم بستگی دارد و با افزایش تقاضا امکان دارد نرخ‌ها اندکی گران‌تر شود.
این فروشنده در ادامه می‌گوید: در روزهای عادی سال 2 تا 3 گوسفند در روز می‌فروشد اما در ماه محرم و صفر تعداد سفارش‌هایش به 20 تا 40 گوسفند در روز هم می‌رسد. البته بازار برنج و چای نیز نه‌تنها افزایش قیمت نداشته که رقم اندکی کاهش را نیز تجربه کرده است.
و حالا کوچه‌های سیاهپوش شهر آرام‌آرام به آن روزهای حادثه‌ساز تاریخی نزدیک شده است و عزاداران در تکاپوی برگزاری هرچه بهتر این مراسم مذهبی‌اند.

نویسنده : اکرم چهاردولی