به گزارش صبح الوند به نقل از شهر الکترونیک همدان، با توجه به قرار گرفتن ايران بر روي كمربند خشك دنيا و نيز وجود مشكل آلودگي هوا در اكثر نقاط شهري پرجمعيت كشور يكي از راهكارهاي نو براي حل اين مسأله ايجاد كمربند سبز در نقاط شهري است.

رونق صنعت توريسم با ايجاد چشم‌اندازهاي زيبا و چشم‌نواز، كاهش آلودگي‌هاي بصري و زدودن غبار تيرگي بر چهره شهرها، ايجاد مكان‌هايي مناسب براي گذران اوقات فراغت شهروندان خسته از روزمرگي‌هاي زندگي، پيشگيري از بروز بيماري‌هاي تنفسي و مزمن، جلوگيري از فرسايش خاك و بهبود كيفيت آب شهرها از جمله تأثيرات شگرف ايجاد فضاي سبز و از جدي‌ترين مطالبات شهروندان در شهرها است.
اتخاذ راهكارهايي مانند از رده خارج كردن خودروهاي فرسوده، اجراي طرح‌هاي ترافيكي، تغيير ساعت بانك‌ها يا تشويق و ترغيب مردم در استفاده از حمل و نقل عمومي تنها مي‌تواند بخشي از آلودگي هوا و محيط زيست انساني را بكاهد، اما حفظ و توسعه فضاي سبز چنان اثر قدرتمندي دارد كه هيچ يك از راهكارهاي موجود با آن برابري نمي‌كند؛ گرچه اجراي آن تمهيدات نيز بايد مستمر باشد. ايجاد كمربند سبز در شهرها يكي از راهكارهايي است كه امروزه توسط كارشناسان محيط زيست براي جبران و كاهش اثرات زيانبار ناشي از آلودگي هوا ارائه مي‌شود كه اهميت اجراي اين كمربند با توسعه شهرها هر روز بيشتر مي‌شود. اين در حاليست كه ايجاد كمربند سبز در حاشيه شهرها علاوه بر مهار گرد و غبار و بهبود وضعيت ريه‌هاي تنفسي شهر در تلطيف و تعديل هوا نيز مؤثر بوده و از توسعه بي‌رويه حاشيه‌نشيني در شهرها نيز جلوگيري مي‌كند.
در كنار تأكيد بر ضرورت توسعه فضاي سبز با توجه به تشديد آلودگي‌هاي محيطي و مشكلات تنفسي از تأثير مثبت حاصل از تنفس در هواي سالم و نگريستن به طبيعت سبز در ايجاد خلق و خوي محبت‌آميز، شادابي و كاهش تندخويي شهروندان نبايد غافل شد؛ امري كه در زندگي ديجيتالي امروز بسيار مورد تأكيد و مؤثر است. همچنان كه به باور بسياري از جامعه شناسان شهري، ساختن فضاي سبز در شهر حس جامعه‌گرايي و زندگي مسالمت‌آميز شهري را بالا مي‌برد.
همدان يكي از كلان شهرهاي ايران در منطقه غربي و كوهستاني كشور و مركز شهرستان و استان همدان واقع شده است كه از لحاظ سرسبزي و طبيعت بكري كه دارد به عنوان باغ شهر در كشور شهرت داشته كه در چند سال اخير رشد روز افزون جمعيت و تشديد آلودگي‌هاي زيست محيطي و به دنبال آن تردد بالاي خودروها كه رابطه‌اي مستقيم با هم دارند در كنار استقرار چندين شهرك و غلظت آلاينده‌ها نفس اين شهر سرسبز و دلپذير را تهديد مي‌كند و در راستاي مقابله و پيشگيري از مشكلات زيست محيطي و تشديد آلودگي‌ها و تخريب باغات و فضاهاي سبز در طرح تفصيلي شهر همدان در سال 83 اجراي طرح كمربند سبز به تصويب رسيد كه در اين راستا هم اكنون شهرداري به عنوان يكي از متوليان امر اقداماتي را براي افزايش فضاي سبز شهر انجام داده، اما اين اقدامات به طور قطع كافي نبوده و قطعاً ادامه و پيشبرد اين هدف به همكاري ديگر دستگاه‌ها و ارگان‌هاي مربوطه و مشاركت شهروندان نيازمند است.
عضو شوراي اسلامي شهر همدان در اين خصوص با بيان اينكه ايجاد كمربند سبز در اين شهر كاربري‌هاي مختلفي به دنبال دارد، اظهار كرد: جدا نمودن محدوده خدماتي با حريم شهر، جلوگيري از گسترش بي‌رويه و بدون برنامه‌ريزي شهر و ساخت و سازهاي غيرمجاز و جدا شدن همه تمامي ساخت و سازها و محدوده‌هاي شهر به وسيله يك ديوار يا حائل سبزي از جمله كاربردهاي ايجاد كمربند سبز است.
ابراهيم مولوي با اشاره به اينكه ايجاد كمربند سبز همچنين از رشد قارچ‌گونه و بدون ضوابط مناطق حاشيه‌اي جلوگيري مي‌كند، افزود: نكته قابل توجه اينكه كمربند سبز ضمن اينكه به حفظ محيط زيست شهر و جلوگيري از تخريب باغات حاشيه شهر و اراضي مرغوب و حاصلخيز كمك مي‌كند، اين امر حفظ محدوده و حد و حدود موقعيت شهر را از اراضي و فضاهاي خارج از آن نيز مشخص مي‌كند.
به گفته دكتر مولوي در تمامي طرح‌هاي نوين شهري و شهرسازي كه امروز در كشورهاي توسعه يافته ملاك عمل است موضوع كمربند سبز مورد توجه بوده و رعايت مي‌شود و اكثريت صاحبنظران طراحي و برنامه‌ريزي شهري و شهرسازي به ديواره‌هاي سبز و كمربند سبز اعتقاد دارند.
وي با اشاره به مصوبه طرح تفصيلي شهر همدان در زمينه ايجاد كمربند سبز اظهار كرد: در كنار اين مصوبه، مصوبه باغات كه مورد تأييد كميسيون ماده 5 استان و شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران قرار گرفت حدود 1500 هكتار از فضاي توسعه‌اي شهر همدان به عنوان فضاي حفاظت باغات فريز شد كه بر اساس آن هرگونه ساخت و ساز و احداث بنا و تغيير كاربري در داخل اين محدوده ممنوع گرديد.
عضو شوراي اسلامي شهر همدان در گفتگو با خبرنگار هگمتانه با انتقاد از تأخير در اجراي طرح ايجاد كمربندي سبز در شهر همدان اضافه كرد: امروز در تمامي دنيا در بحث صنعت گردشگري شهري يكي از نكاتي كه مورد اقبال، توجه و پذيرش گردشگران شهري قرار مي‌گيرد فضاهاي بكر طبيعي و اكوتوريسم منطقه‌اي است.
ابراهيم مولوي اجراي كامل طرح كمربندي سبز شهر همدان را نيازمند مشاركت و همكاري سازمان‌ها و دستگاه‌هاي اجرايي از جمله ميراث فرهنگي، اداره كل منابع طبيعي، جهاد كشاورزي، اداره جنگل‌كاري، راه و شهرسازي، استانداري و محيط زيست با مديريت شهري دانست و اضافه كرد: در راستاي گسترش فرهنگ حفاظت از فضاهاي سبز و درختان دانشگاه‌ها و مراكز علمي و آموزشي و آموزش و پرورش نيز مي‌توانند بسيار تأثيرگذار باشند.
مولوي مدير دبيرخانه شهر سبز همدان گفت: در كنار سازمان‌ها و ارگان‌ها، اهالي رسانه و خبرنگاران در حوزه‌هاي مرتبط به عنوان چشمان بيدار جامعه كه درخواست‌ها و مطالبات مردم را به گوش مسؤولان مي‌رسانند يا انعكاس مي‌دهند نيز مي‌توانند در اين زمينه راهگشا و كمك‌رسان باشند.
وي ادامه داد: با توجه به خشكسالي‌هايي كه در مرحله وقوع است و پيشروي بيابان‌ها، صحراها و بحث ايجاد آلودگي هوا و ريزگردهايي كه از كشورهاي همسايه وارد شده و يا از طريق تالاب‌هايي كه در كشور در حال خشك شدن هستند، ايجاد كمربند سبز يكي از راهكارهاي اصلي مقابله با اين مشكلات و جلوگيري از تخريب و فرسايش زمين و خاك، ايجاد پوشش گياهي و درختكاري با توجه به اقليم و نوع خاك و نوع پوشش گياهي است.
مولوي همچنين به انتخاب همدان به عنوان اولين آزمونه شهر سبز پايدار خاورميانه اشاره كرد و افزود: مواردي همچون اقليم، آب و هوا، خاك مرغوب و حاصلخيز همدان پتانسيل‌ها و توانمندي‌هاي بالقوه‌اي است كه مي‌شود در قالب شهر سبز پايدار هم ايجاد كمربند سبز را به منصه ظهور رساند.
وي با اشاره به نزديك شدن روز درختكاري در اسفند ماه سال جاري اظهار كرد: در راستاي ايجاد كمربند سبز همدان مي‌توان با الگوگيري از ديگر شهرها به يادبود هشت هزار شهيد والامقام و ده‌ها هزار نفر از ايثارگران و نيز در راستاي پيروي از منويات و تأكيدات مقام معظم رهبري با كاشت تعدادي نهال و درخت در ايجاد اين طرح اقدام كرد.
سرپرست معاونت خدمات شهري شهرداري همدان نيز در گفتگو با خبرنگار هگمتانه با بيان اينكه كمربند سبز يكي از راهكارهاي مهار گرد و غبار است، افزود: معمولاً براي اجراي طرح كمربند سبز از گونه‌هاي سازگار، ماندگار و مناسب با شرايط اقليمي شهرهاي مورد نظر استفاده مي‌شود كه اين طرح مي‌تواند فضاي سبز مناطق حاشيه‌اي شهر باشد، در اين كمربندهاي سبز انواع مجموعه‌هاي فضاي سبز تفريحي، ورزشي و گردشگري ايجاد مي‌شود كه موجب چشم‌انداز زيبا و مفرح در اطراف شهر مي‌گردد.
مجيد درويشي اضافه كرد: كمربند سبز به نوارسبزي از درختان و درختچه‌ها اطلاق مي‌گردد كه به صورت كمربندهاي سبز محاط كننده، كمان‌هاي سبز و يا محورهاي سبز داخل يا خارج حريم شهر در اراضي دشت، كوهپايه و حاشيه رودخانه‌ها پوشش دهنده فضاي پيرامون شهرخواهد بود و داراي كاركرد چهارجانبه مديريت شهري، زيست محيطي، تفرجگاهي و حفاظتي است. درويشي با اشاره به اينكه افزايش و توسعه پوشش گياهي درختان، موجب كاهش ميزان آلودگي ناشي از گرد و خاك مي‌شود، اضافه كرد: همچنين افزايش و توسعه پوشش گياهي درختان، تثبيت خاك، افزايش ظرفيت ذخيره آب، تقويت سفره‌هاي زيرزميني و جلوگيري از بروز خسارات ناشي از سيلاب‌ها را به دنبال دارد.
وي ادامه داد: بر اين اساس كمربند سبز شهرها با هدف كاهش آلودگي هوا و افزايش لطافت آن ايجاد مي‌شود و نقش بسيار زيادي در زيبايي و كاهش ميزان آلودگي هوا در اطراف شهرها دارد و علاوه بر تلطيف هوا، از ورود گرد و غبار و آلودگي به شهر نيز جلوگيري مي‌كند.
به گفته سرپرست معاونت خدمات شهري شهرداري همدان با ايجاد كمربند سبز در حاشيه شهرها افراد ديگر به خود اجازه نخواهند داد كه خارج از اين محدوده به ساخت و سازهاي غيراصولي اقدام كنند و اين امر از انهدام اراضي قابل كاشت حومه شهر جلوگيري كرده، همچنين بهره‌برداري اقتصادي با بازدهي مفيد از سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده را به همراه خواهد داشت.
مجيد درويشي با بيان اينكه اجراي پروژه‌هاي كمربند سبز در شهرها معمولاً با هدف ايجاد بادشكن و فيلتر طبيعي به‌ منظور مقابله با پديده گرد و غبار، شن‌هاي روان، بادهاي موسمي و ايجاد اكوسيستم طبيعي پيش‌بيني مي‌شوند، گفت: يكي از مهمترين تأثيرات اين پروژه‌ها توسعه فضاهاي سبز شهري و توليد اكسيژن است كه علاوه بر اين، گياهان با فرايند تعريقي كه انجام مي‌دهند دماي محيط را تعديل مي‌كنند.
درويشي با اشاره به مصوبه ايجاد كمربند سبز در همدان اظهار كرد: احداث پارك جنگلي ولايت (حيدره) با اين هدف كه مي‌تواند نقطه شروعي براي اجراي اين طرح در همدان باشد عمليات اجرايي آن از سال 89 شروع شده است.
وي اضافه كرد: پارك جنگلي ولايت با مساحت 102 هكتار و برنامه‌ريزي توسعه كاربري‌هاي مورد نياز پارك طي 5 سال آتي با مبلغ بيش از حدود 20 ميليارد و 496 ميليون ريال اعتبار سال 93 تا 97 جهت اقدامات زيربنايي (آبرساني، برق كشي،...) كه سالانه حدوداً پنج تا هفت هزار نهال در آنجا كاشته مي‌شود شروع شده است.
وي اضافه كرد: در پارك ولايت شبكه آبياري مكانيزه قطره‌اي صورت مي‌گيرد كه به بخش خصوصي جهت حفظ و نگهداري واگذار شده كه در حال حاضر بحث جاده‌كشي و آسفالت جاده در مرحله اجرا است و برق‌رساني آن هم انجام شده است.
درويشي با بيان اينكه موضوع جذب سرمايه‌گذار جهت توسعه و استفاده از ظرفيت پارك ولايت مطرح شده است، يادآور شد: با توجه به اينكه در سال‌هاي گذشته ايجاد كمربند سبز در شهر همدان در دستور كار قرار گرفت به واسطه عدم توجه اين موضوع مورد غفلت واقع شد و اراده‌اي براي ايجاد كمربند سبز در استان و در شهر همدان وجود نداشت.
وي با اشاره به اينكه پارك ولايت هم از لحاظ تفريحي و گردشگري مي‌تواند براي مسافران رغبت بيشتري جهت مسافرت به استان ايجاد نمايد، اظهار كرد: همچنين اين پارك مي‌تواند نقطه آغازي جهت ايجاد كمربند سبز در اطراف شهر همدان باشد.
شهر همدان علاوه بر نياز به توسعه فضاي سبز داخلي نيازمند توجه جدي به ايجاد كمربند سبز در اطراف شهر است تا به مثابه ديواري حائل از ورود گرد و غبار به محدوه شهر جلوگيري كند و علاوه بر تصفيه محيط و توليد اكسيژن، آلودگي رو به گسترش هواي همدان را كنترل كند. حال آنكه سرعت توسعه بي‌رويه همدان و رشد ساخت و سازها در حاشيه شهر، زماني را براي دست روي دست گذاشتن و فرصت سوزي باقي نگذاشته است، اما با اين تفاسير هنوز دير نشده و مي‌توان با اتخاذ تدابيري در ايجاد كمربند سبز اراضي حاشيه شهر را مديريت كرده و از هم اكنون با حفظ، ايجاد و توسعه فضاي سبز از بروز بحران‌هاي احتمالي ناشي از افزايش آلودگي هوا پيشگيري كرد.
گرچه همدان از نظر جغرافيايي در ناحيه كوهستاني كشور واقع شده است، اما نبايد به بازمانده باغ‌هاي اطراف آن دل خوش كرد كه در صورت نبود مديريت دلسوز و مقتدر همين‌ها نيز به فنا مي‌رود.